ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಕೃಷಿ ಸಿಂಚಾಯಿ ಯೋಜನೆ (PMKSY) ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸುಸ್ಥಿರ ಕೃಷಿ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಮತ್ತು ಜಲ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸರ್ಕಾರಿ ಉಪಕ್ರಮವಾಗಿದೆ. 2023-24 ನೇ ಸಾಲಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಕೃಷಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗಾಗಿ ರೈತರಿಗೆ ವಿವಿಧ ಸಬ್ಸಿಡಿಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಈ ಸಬ್ಸಿಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ ಹೊಂಡಗಳ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ 50% ಸಬ್ಸಿಡಿ (ರೂ. 52,500 ವರೆಗೆ), ಪಿವಿಸಿ ಪೈಪ್‌ಗಳು (ಪ್ರತಿ ಹೆಕ್ಟೇರ್‌ಗೆ ರೂ. 10,000 ವರೆಗೆ), ಮತ್ತು ಡೀಸೆಲ್-ಚಾಲಿತ ನೀರು ಎತ್ತುವ ಉಪಕರಣಗಳು (ರೂ. 15,000 ವರೆಗೆ) ಸೇರಿವೆ.
ಈ ಸಹಾಯಧನಕ್ಕಾಗಿ ಧಾರವಾಡ ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಾವಾರ ತಾಲೂಕಿನ ರೈತರು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಹೋಬಳಿ ರೈತ ಸಂಪರ್ಕ ಕೇಂದ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಅರ್ಜಿಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಧಾರವಾಡ ತಾಲೂಕಿನ ಸಹಾಯಕ ಕೃಷಿ ನಿರ್ದೇಶಕ ರಾಜಶೇಖರ ಅನಗೌಡರ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ.
PMKSY ಹಲವಾರು ಪ್ರಮುಖ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ:
a) ಕ್ಷೇತ್ರ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ನೀರಾವರಿಯಲ್ಲಿ ಹೂಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಒಮ್ಮುಖಗೊಳಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಅಗತ್ಯವಿದ್ದಲ್ಲಿ ಜಿಲ್ಲಾ ಮತ್ತು ಉಪಜಿಲ್ಲಾ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಬಳಕೆ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವುದು.
ಬಿ) ನೀರಾವರಿಗಾಗಿ ರೈತರ ನೀರಿನ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು.
ಸಿ) ಸೂಕ್ತವಾದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳು ಮತ್ತು ಅಭ್ಯಾಸಗಳ ಮೂಲಕ ನೀರಿನ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸುವುದು ಮತ್ತು ವಿತರಿಸುವುದು.
ಡಿ) ವ್ಯರ್ಥವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ನೀರಿನ ಲಭ್ಯತೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಜಮೀನಿನಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಬಳಕೆಯ ದಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವುದು.
ಇ) ಹೆಚ್ಚಿದ ಬೆಳೆ ಇಳುವರಿಗಾಗಿ ನೀರು ಉಳಿಸುವ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ಅಳವಡಿಕೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು.
f) ಅಕ್ವಿಫರ್ ರೀಚಾರ್ಜ್ ಅನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಸುಸ್ಥಿರ ಜಲ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸುವುದು.
g) ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ನೀರಿನ ಸಂರಕ್ಷಣೆ, ಜೀವನೋಪಾಯದ ಆಯ್ಕೆಗಳು ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ ಜಲಾನಯನ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಮಳೆಯಾಶ್ರಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವುದು.
h) ರೈತರು ಮತ್ತು ಕ್ಷೇತ್ರ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರಲ್ಲಿ ನೀರು ಕೊಯ್ಲು, ನಿರ್ವಹಣೆ ಮತ್ತು ಬೆಳೆ ಸರದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಸ್ತರಣಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು.
i) ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದ ಪುರಸಭೆಯ ತ್ಯಾಜ್ಯ ನೀರನ್ನು ನಗರ ಕೃಷಿಗಾಗಿ ಮರುಬಳಕೆ ಮಾಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸುವುದು.
j) ಕೃಷಿ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಆದಾಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ನೀರಾವರಿಯಲ್ಲಿ ಖಾಸಗಿ ಹೂಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವುದು.
ಈ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು, PMKSY ನೀರಾವರಿ ಪೂರೈಕೆ ಸರಪಳಿಯಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುತ್ತದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಹೊಸ ನೀರಿನ ಮೂಲಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವುದು, ನಿಷ್ಕ್ರಿಯವಾದ ನೀರಿನ ಮೂಲಗಳನ್ನು ದುರಸ್ತಿ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಮರುಸ್ಥಾಪಿಸುವುದು, ತೇವಾಂಶ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಜಲ ಸಾರಿಗೆ ಮತ್ತು ಕ್ಷೇತ್ರ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು. ಇದು ಬಳಕೆದಾರರ ಗುಂಪುಗಳು ಮತ್ತು ರೈತ ಉತ್ಪಾದಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಮೂಲಕ ಸಮುದಾಯ ನೀರಾವರಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ.
ಸಾರಾಂಶದಲ್ಲಿ, PMKSY ಭಾರತದ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ನೀರಿನ ನಿರ್ವಹಣೆ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸುವ ಒಂದು ಸಮಗ್ರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗಿದೆ. ಈ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಸರ್ಕಾರವು ಕೃಷಿ ಉತ್ಪಾದಕತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು, ನೀರಿನ ವ್ಯರ್ಥವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ರೈತರ ಆದಾಯವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಉಪಕ್ರಮದ ಭಾಗವಾಗಿ ನೀರಾವರಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಅಸಮರ್ಪಕ ನೀರಾವರಿ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ರಾಜ್ಯಗಳು ವಿಶೇಷ ಗಮನವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತವೆ.
