RBI Rules ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟುಗಳ ಚಲಾವಣೆ ಮತ್ತು ಸಿಂಧುತ್ವವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (RBI) ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಪೆನ್-ಲಿಖಿತ ಪತ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ ನೋಟುಗಳ ಸ್ವೀಕಾರಾರ್ಹತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಕಳವಳಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿವೆ, RBI ತನ್ನ ನಿಲುವನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿತು.
ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣ
RBI ಕಾಯಿದೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 22 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮಾತ್ರ ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟುಗಳನ್ನು ವಿತರಿಸಲು ಅಧಿಕಾರ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಸೆಕ್ಷನ್ 25 ಈ ನೋಟುಗಳ ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಆಕಾರವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಅವುಗಳ ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಅಧಿಕಾರ ನೀಡುತ್ತದೆ.
ಪೆನ್-ಲಿಖಿತ ಪತ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳ ಮಾನ್ಯತೆ
ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟುಗಳ ಮೇಲೆ ಪೆನ್-ಲಿಖಿತ ಪತ್ರಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಅನಧಿಕೃತ ಗುರುತುಗಳು ಚಲಾವಣೆಗೆ ಅಮಾನ್ಯವಾಗುತ್ತವೆ ಎಂದು RBI ನಿಯಮಗಳು ನಿಸ್ಸಂದಿಗ್ಧವಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಈ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಿನ ನಿಲುವು ಭಾರತದ ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಕರೆನ್ಸಿಯ ಸಮಗ್ರತೆ ಮತ್ತು ಏಕರೂಪತೆಯನ್ನು ಖಾತ್ರಿಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.
ಹರಿದ ಅಥವಾ ಡೆಂಟೆಡ್ ನೋಟುಗಳ ವಿನಿಮಯ
ಹರಿದ ಅಥವಾ ಡೆಂಟ್ ಮಾಡಿದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಯಾವುದೇ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾದರೂ, ಅವುಗಳನ್ನು ಚಲಾವಣೆಗೆ ಅನರ್ಹವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿರುವ ಕರೆನ್ಸಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟ ಮತ್ತು ಸಮಗ್ರತೆಯನ್ನು ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸುವ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು RBI ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ.
ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟುಗಳ ಸ್ವೀಕಾರ ಮತ್ತು ಚಲಾವಣೆಗೆ RBI ನಿಯಮಗಳ ಅನುಸರಣೆ ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿದೆ. ನೋಟುಗಳ ಮೇಲಿನ ಪೆನ್-ಲಿಖಿತ ಪತ್ರಗಳಂತಹ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ RBI ಒದಗಿಸಿದ ಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಭಾರತದ ವಿತ್ತೀಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ದೃಢತೆಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಈ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಸಾರಾಂಶವು ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ RBI ನ ನಿಯಮಗಳ ಅವಲೋಕನವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ, ಭಾರತದ ಹಣಕಾಸು ವಲಯದಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಸ್ಥಗಾರರ ನಡುವೆ ಅನುಸರಣೆ ಮತ್ತು ತಿಳುವಳಿಕೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ.
